Door Stagiair Marketing & Communicatie Jet
 - Uit in Enschede

Culturele schatten in Enschede

Houd je ervan om door de gangen van de Enschedese musea te speuren op zoek naar die ene unieke schat? Dan helpen wij je (een beetje) op weg! Wij zijn in de krochten van de Enschedese musea gedoken en op zoek gegaan naar bijzondere pareltjes. Ontdek nu welke verborgen culturele schatten Enschede te bieden heeft.

Portretten van Verspronck - Rijksmuseum Twenthe

Een pareltje uit de collectie van Rijksmuseum Twenthe zijn de portretten van Verspronck. De meeste mensen weten misschien wel dat 'Het meisje in het blauw' van Verspronck te bezichtigen is in het Rijksmuseum in Amsterdam. Wat de meeste mensen niet weten, is dat haar ouders in Rijksmuseum Twenthe hangen!

De portretten zijn geschilderd rond 1642 en behoren tot de topstukken van de collectie. Er hangt een mysterieuze sfeer rondom de schilderijen, het grootste geheim van de portretten is bijvoorbeeld de identiteit van de personen. Tot op de dag van vandaag weet niemand wie ze precies zijn...

Portretten van Verspronck Rijksmuseum Twenthe Enschede - Uit in Enschede
Portretten van Verspronck

Poppenhuis van Anna Maria Trip - Rijksmuseum Twenthe

We beginnen gelijk met hét topstuk van de zilverschatkamer van het Rijksmuseum Twenthe: het poppenhuis van Anna Maria Trip. Een uitzonderlijk fijn gedetailleerd poppenhuis uit de 18e eeuw. Van de zilveren garenwinder op zolder tot de zijden wandbespanningen en geschilderde 'Perzische tapijten'. Alles is tot in de puntjes uitgedacht en ingericht door Anna Maria Trip.

Dit is misschien wel een van de bekendste geheime schatten, maar daarom niet minder waardevol. Het is namelijk één van de tien bewaard gebleven Hollandse poppenhuizen uit de zeventiende en achttiende eeuw. Experts noemen het ook wel een 'mirakel van overleving'. Op een paar kleine details na is de complete huisraad, inclusief ruim honderd stuks (!) zilveren 'poppegoet', bewaard gebleven en in top staat. Bewonder dit poppenhuis van dichtbij en verbaas je over alle details.

Rijksmuseum Twenthe poppenhuis Enschede - Uit in Enschede
Poppenhuis van Anna Maria Trip

Orwell Yellow White II - Rijksmuseum Twenthe

Over geheime en mysterieuze schatten gesproken. Bij Orwell Yellow White II spreken we van een heel groot geheim. Het is namelijk een kunstwerk gemaakt van geheime documenten van de Amerikaanse overheid. Rijksmuseum Twenthe heeft deze tien schilderijen weten te bemachtigen van de internationaal geroemde kunstenaar Jenny Holzer.

Deze sterk uitvergrote en gecensureerde geheime documenten van de Amerikaanse overheid zijn bijna een surrealistisch beeld. Het kunstwerk is gebaseerd op vrijgegeven, zwartgelakte FBI-documenten over George Orwell. Er werd een geheim dossier over de schrijver bijgehouden en later vrijgegeven als zwaar gecensureerde documenten. Het bijhouden van het geheime document was een flinke schok. Het vrijgeven van de zwartgelakte versie maakte het hele gebeuren alleen maar ironischer. Ontdek jij de geheime boodschap tussen de regels door?

Jenny Holzer Orwell Yellow White II Rijksmuseum Twenthe Enschede - Uit in Enschede
Orwell Yellow White II - Foto: Rijksmuseum Twenthe

Inkijkje in de stadsbrand van 1862 - Rijksmuseum Twenthe

Schetsen die je als echte Enschedeër gezien moet hebben. Rijksmuseum Twenthe beschikt over een collectie unieke schetsen vlak na de stadsbrand van 1862. De schetsen geven een uniek inkijkje in het leven van de stad na de ramp van 160 jaar geleden.

Op de schetsen is te zien hoe de Enschedeërs van vroeger in tenten sliepen tussen de ruïnes en het puin. Of hoe het stadsaanzicht veranderde met het afbranden van de oude Grote Kerk. Bekijk Enschede vanuit de ogen van toen en bewonder de unieke collectie schetsen in Rijksmuseum Twenthe.

Schetsen Stadsbrand 1862 Rijksmuseum Twenthe Enschede - Uit in Enschede
Inkijkje in de stadsbrand van 1862 - Foto: Rijksmuseum Twenthe

Oude Eschpoort - De Museumfabriek

In De Museumfabriek vind je nog een deel van de oude Eschpoort uit 1806. Enschede was vroeger een ommuurde stad met gracht, inclusief twee stadspoorten. De stadsbrand heeft veel kapot gemaakt, waaronder deze ingangen van de stad. Het bovenste gedeelte van de Eschpoort kon gered worden en is na de stadsbrand bewaard gebleven.

De Eschpoort was een statische ingang om de steeds rijker wordende stad een representatieve entree te bieden. Dit straalde de twee Bentheimer zandstenen zuilen met versierde gevels ook zeker uit. Vier van de acht gevelstenen waren gegraveerd, hiervan zijn twee originele delen te zien bij De Museumfabriek. Loop eens binnen bij De Museumfabriek en ontdek de geheime boodschap die op de gevels geschreven staat...

Veldpoort stenen Marktstraat Enschede - Uit in Enschede
Markering oude stadspoort in de Marktstraat

De Xylotheek van Lodewijk Napoleon - De Museumfabriek

Tijdens De Verlichting begon de wetenschap te groeien. Eén van de wetenschappers in deze periode was de Duitse plantkundige en bosbouwer Alexander Schlümbach. Hij stelde xylotheken samen: bibliotheken van verschillende houtsoorten. De xylotheek in De Museumfabriek werd in 1809 door Koning Lodewijk Napoleon geschonken aan de, enkele jaren later opgeheven, universiteit van Harderwijk.

De xylotheek bestaat uit 147 unieke boekjes van hout waarin zowel de bast als de bladeren en vruchten van de boom bewaard zijn gebleven. Ontdek uitgestorven plantensoorten en de evolutie van de natuur. Een echt monument en geheime schat van De Verlichting, gewoon te bewonderen in De Museumfabriek.

De Xylotheek van Lodewijk Napoleon De Museumfabriek Enschede - Uit in Enschede
De Xylotheek van Lodewijk Napoleon - Foto: De Museumfabriek

De Synagoge van Enschede

De synagoge van Enschede is een unieke schat op zich. Het is namelijk een van de mooiste synagogen van ons land. Met als hoogtepunt: een grote sjoel met een negen meter hoge koepel en een enorme bronzen lichtkroon. In 1998 werd het synagogecomplex officieel een rijksmonument. Met zijn drie markante koepels, glas in lood ramen, mozaïeken en authentieke thora rollen zeker een cultureel prachtstuk dat de moeite meer dan waard is.

Het meest bijzondere van allemaal is dat deze synagoge met al haar kostbare voorwerpen sinds de bouw in 1928 ongeschonden de Tweede Wereldoorlog heeft doorstaan.

Entdecke die Synagoge von Enschede - Uit in Enschede
Synagoge Enschede - mooiste Synagoge West-Europa - Uit in Enschede
Synagoge architectuur koepels Enschede - Uit in Enschede
Synagoge in Enschede

Kikker locomotief - Museum Buurtspoorweg

Een geheime schat voor de kleinsten! Maak bij Museum Buurtspoorweg kennis met de oudste, in Nederland gebouwde, rijvaardige loc 7 in ons land. De MBS kikker werd gebouwd in 1901 door de Machinefabriek in Breda. De Staatsspoorwegen kreeg behoefte aan sterkere rangeerlocomotieven. Daarom werd deze locomotief, onder nummer 170, samen met slechts 10 andere locomotieven gemaakt. Het is extra bijzonder dat we er eentje in Gemeente Enschede hebben rijden!

Een leuk en onbekend weetje over deze locomotieven: ze kregen al snel de bijnaam 'Kikker'. Dit kwam onder andere doordat de gifgroene kleur en het kleine, springerige gedrag tijdens het rijden aan een kikker deden denken. Tegenwoordig kan je van deze bijzondere kikker genieten tijdens een ritje bij Museum Buurtspoorweg.

Lok der Museum Buurtspoorweg in Enschede - Uit in Enschede
Museum Buurtspoorweg

Schatvondst van Springendal - Rijksmuseum Twenthe & De Museumfabriek

Dit was tot voor kort nog een echte geheime schat. In Springendal, nabij Ootmarsum, is in 2019 door hobby-archeologen een vroegmiddeleeuwse schatvondst gedaan. De archeologen kwamen de schat bij toeval tegen met hun metaaldetector. Het is de eerste keer dat er een vondst uit deze periode in Twente is gedaan. De vondst is van grote historische waarde, omdat het heel zeldzaam is dat een schat als deze wordt gevonden in Nederland.

De schat met verschillende gouden en zilveren munten en sieraden is terug te leiden tot de zevende eeuw. Tot 30 oktober is hij nog te bewonderen in het Rijksmuseum Twenthe, maar daarna reist hij af naar Leiden waar hij in de collectie wordt opgenomen. Maar wees niet getreurd! Een deel van de middeleeuwse schat keert in 2023 terug naar haar geboortegrond, waar ze vanaf dan te zien is in De Museumfabriek.

Schatvondst van Springendal Rijksmuseum Twenthe Enschede - Uit in Enschede
Schatvondst van Springendal - Foto: Rijksmuseum Twenthe

Het Groene Lab - Rijksmuseum Twenthe

Over gedocumenteerde bomen en planten gesproken; bekijk de planten in levende lijve in de geheime tuin van Rijksmuseum Twenthe. De vernieuwde botanische binnentuin is zeker de moeite waard! Het Groene Lab is een werkplaats waar iedereen kennis kan maken met de botanische materialen van de kunstenaars. Zo vind je hier een zeldzame lavendelsoort, maar ook speciale bloemen en planten die worden gebruikt door kunstenaars.

Zo heeft de eerste kunstenares in 2020 haar intrede gedaan in Het Groene Lab. Ze ontwierp plantvakken met gewassen die gebruikt worden voor het verven van wol voor haar kunstwerken. Leer hier meer over de geheime en (bijna) vergeten kennis over verfplanten en natuurlijke verfstoffen.

Het Groene Lab tuin Rijksmuseum Twenthe Enschede - Uit in Enschede
Het Groene Lab - Foto: Rijksmuseum Twenthe
 - Uit in Enschede
Jet
Stagiair Marketing & Communicatie

Jet komt uit Goor, maar heeft al vroeg haar hart verloren aan de grote stad: Enschede. De bruisende stad om te winkelen en te eten bij de verborgen pareltjes, die ze maar al te graag met jou deelt! Tijdens haar stage van de opleiding Creative Business combineert ze haar passies hospitality en marketing om jou kennis te laten maken met onze levendige en gastvrije stad.